Đang tưới nước cho cây dưa hấu được trồng trên đất ruộng lúa với hơn 4.500m2, anh Thạch Quốc Trung - ấp Cần Đước, xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên không khỏi phấn khởi, bởi cây dưa hấu của anh đang phát triển tốt và cho trái rất nhiều. Theo ghi nhận của chúng tôi, ruộng dưa hấu của anh “ăn đứt” các hộ dân xung quanh bởi anh đã có nhiều năm gắn bó với cây dưa hấu dưới chân ruộng mùa khô, nên có nhiều kinh nghiệm trong việc chăm sóc để cây ra nhiều trái nhất.
Nông dân xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên chăm sóc vụ dưa hấu mùa khô 2020. Ảnh Chanh Đa
Anh Thạch Quốc Trung chia sẻ, bây giờ nước mặn xâm nhập, trồng lúa vụ 3 vào mùa nắng thì rất rủi ro, nên năm nào tôi cũng quyết định trồng dưa hấu dưới chân ruộng cho chắc ăn. Cũng theo anh Trung, dưa hấu là loại cây màu ngắn ngày, không sử dụng nước nhiều như lúa, nên rất phù hợp sản xuất vào mùa hạn mặn, còn nếu về so sánh lợi nhuận kinh tế thì cũng thu về gấp nhiều lần so với trồng lúa. Hiện mỗi công, nếu thu về khoảng 3-4 tấn trái dưa hấu, với giá bán hiện tại trên 4.000 đồng/kg, sau khi đã trừ chi phí gia đình anh sẽ thu về khoảng 10 triệu đồng.
Theo chia sẻ của các hộ dân trồng dưa hấu dưới chân ruộng, trong những tháng mùa khô, bà con thường chọn cây trồng này vì đây là mô hình bền vững, vốn đầu tư ít, thích ứng với biến đổi khí hậu. Năm nào mà giá thấp thì người trồng cũng có thể huề vốn, còn làm lúa vụ 3, khi hạn mặn là coi như mất trắng.
Các hộ trồng dưa chia sẻ thêm, để trồng dưa mùa hạn trên đất ruộng, nông dân chỉ cần đào rãnh để lấy nước vào tưới cho dưa hấu và trồng trực tiếp trên bề mặt đất ruộng mà không cần lên liếp hay luống để bớt phần chi phí đầu tư. Bên cạnh đó, thời gian sinh trưởng của dưa hấu ngắn ngày, chỉ khoảng 55 ngày là có thể thu hoạch. Nhờ ngắn ngày, mức đầu tư thấp, hiệu quả kinh tế cao nên dưa hấu dưới chân ruộng luôn được nông dân Sóc Trăng, đặc biệt là các hộ dân đồng bào dân tộc Khmer chọn là cây phát triển kinh tế, vừa hạn chế được tình trạng đi làm ăn xa, vừa đảm bảo được thu nhập.
Anh Thạch Chanh Đara cùng ở xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên mùa khô này trồng khoảng 5.000m2 dưa hấu trên đất ruộng cho biết, trồng lúa hiện nay thì quá áp lực, vì nước bị nhiễm mặn, tại các con kênh thủy lợi nước không đủ tưới cho thời gian dài của cây lúa, nhưng đối với cây dưa hấu thì không sao, bởi mỗi ngày chỉ tưới một đến hai lần nước. Mấy ngày nay dù nước tại các con kênh nội động có giảm, nhưng vẫn đủ để anh cùng bà con xung quanh tưới cho đến ngày thu hoạch. Anh Đara cho biết thêm, nếu trồng trên luống rẫy thì tốn nhiều nước và gặp gió nhiều, cây sẽ phát triển không tốt. Còn tôi trồng trên ruộng thì tưới rất ít nước vì ruộng thấp, giữ được nước.
Đồng chí Sơn Thái Phe - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên cho biết, bước vào mùa khô hạn hàng năm, dù các con kênh thủy lợi trên địa bàn xã đã có cống ngăn mặn, nhưng lượng nước ngọt tích trữ phục vụ cho việc sản xuất, nhất là lúa vụ 3 thì không thể đáp ứng đủ. Do vậy, xã Thạnh Phú đã vận động nông dân chọn cây màu ngắn ngày đưa xuống chân ruộng để thay cho cây lúa. Đồng chí Sơn Thái Phe cho biết thêm, mùa khô năm nay, thực hiện chuyển đổi đưa cây màu xuống chân ruộng tại Thạnh Phú được nông dân gieo trồng hơn 170 ha; trong đó, nhiều nhất là cây dưa hấu. Để đủ nước tưới tiêu cho cây màu thì Thạnh Phú đã tiến hành nạo vét các con kênh thủy lợi trên địa bàn xã để người dân yên tâm sản xuất.
Còn tại xã An Ninh, huyện Châu Thành, một trong những địa phương có “truyền thống” đưa màu xuống chân ruộng mùa khô từ khoảng 10 năm qua, các ruộng dưa hấu của nông dân đang phát triển rất tốt, hứa hẹn một vụ mùa thành công về năng suất lẫn giá bán. Năm nay, nông dân xã An Ninh xuống giống được hơn 40 ha, rải đều ở các cánh đồng trong xã.
Theo bà Trần Thị Xiêm ở ấp Châu Thành, xã An Ninh, năm nay, thời tiết thuận lợi nên vụ dưa trên 3.000m2 của gia đình phát triển rất tốt, dự kiến sẽ cho thu hoạch trong vài ngày tới. Bà Trần Thị Xiêm ước tính, nếu được giá tốt và năng suất mỗi công (1.000m2) đạt từ 3 tấn trở lên, sau khi trừ chi phí, vụ dưa hấu dưới chân ruộng năm nay bà thu lãi trên chục triệu đồng.
Đồng chí Nguyễn Thành Phước - Chi cục Trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sóc Trăng thông tin, thời gian qua, ngành Nông nghiệp đã phối hợp với chính quyền các cấp và bà con nông dân trong việc thực hiện chuyển đổi cây trồng tại các vùng lúa kém hiệu quả sang cây màu hoặc cây ăn trái và thủy sản. Chỉ tính trong năm 2019 đã có hơn 2.000 ha được chuyển đổi và những tháng đầu năm 2020 này đã có trên 600 ha đất được chuyển đổi sang trồng màu, cây ăn trái… Đặc biệt, trong thời gian qua, mô hình trồng dưa hấu dưới chân ruộng đã khẳng định được hiệu quả về kinh tế cho bà con nông dân chuyển đổi từ 3 vụ lúa sang 2 vụ lúa, 1 vụ màu. Bên cạnh đó, trong kỹ thuật canh tác, nông dân trên địa bàn tỉnh đã hạn chế việc sử dụng phân thuốc hóa học thay thế bằng các loại phân hữu cơ, từ đó, nâng dần chất lượng sản phẩm và được thị trường đón nhận rất tốt.
Từ lo lắng vì áp lực của hạn mặn, hiện nay, nông dân trồng dưa hấu tại Sóc Trăng đang phấn khởi và kỳ vọng ở một mùa dưa hấu bội thu cả về năng suất lẫn lợi nhuận. Dưa hấu dưới chân ruộng nay đã khẳng định được vị thế về kinh tế, có thể thay thế sản xuất lúa vụ 3, khi mà trồng lúa vụ 3 luôn đứng trước khả năng thiếu nước và mất trắng do hạn hán và mặn xâm nhập ngày càng khốc liệt như hiện nay.
Chanh Đa